کد مطلب:12417 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:5

گنجینه پرسمان » احكام

فلسفة خمس وزكات را مظرح كنيد چرا اگر كسي خمس وزكات مالش را ندهد گرفتار مي شود؟ حال آنكه بهتر بود خداوند مي فرمود : اين كار به رضاي من وصلاح شما نزديكتر است ومستحب مي شد نه واجب

در خصوص سؤال شما كه مربوط به فلسفة احكام الهي است ابتدا به طور مختصر نكاتي را يادآوري مي كنيم :

1- هر چند پرسش از فلسفه احكام الهي عيبي ندارد امام اولاُ نبايد داشتن فلسفة احكام شرط عمل قرار گيرد وثانياً نبايد دانستن يا ندانستن آن تأثيري در عمل انسان داشته باشد.

2- ضعف در فروع دين كه همان عمل به احكام الهي مي باشد ناشي از ضعف در فروع دين است،زيرا اگر كسي اعتقاد داشته باشد كه احكام ودستورات آسماني ازعلم بي پايان خداوند سرچشمه مي گيرد،ازمبدئي كه همة حقايق هستي پيش او روشن است وگذشته وآينده وغيب وشهود براي او مفهومي ندارد بلكه از همه چيز به طور يكسان آگاه است،هيچگاه دنبال فلسفه يا علت براي احكام نمي رويم همچنانكه هنگام ويزيت پزشك دنبال علت تجويز او نمي رويم زيرا او به دانش پزشكي آگاه است و ما فاقد آن آگاهيها هستيم وتسليم خداوند بودن بالاترين ومهمترين فلسفه است مانند ذبخ حضرت اسماعيلعتوسط حضرت ابراهيم علينبينا وعليه السلام

اگر ما انتظار داشته باشيم كه فلسفة همة احكام را درك كنيم، ديگر نيازي به پيامبران عليهم السلام نداريم خودمان مي نشستيم وآنچه صلاح ومصلحت هست را تصويب مي كرديم اما آيا ما همة اسرار آفرينش وتمامي موجودات جهانوقوانيني كه برآنها حكومت مي كند وفلسفة وجودي هر يك را مي دانيم؟

ما دربارة فلسفة احكام الهي بحث مي كنيم تا به ارزش واهميت وآثار مختلف آنها آشنا شويم نه براي اينكه ببينيم آيا بايد به آنها عمل كرد يا نه؟! اين مسئله مانند اين است كه ما ازطبيب حاذق معالج خود،توضيحاتي را در مورد فوائد داروهائي كه براي ما تجويز كرده بخواهيم تا آگاهي وعلاقه بيشتري به آن پيدا كنيم نه اينكه به كار بستن دستورات او مشروط به توضيحات قانع كننده

او است زيرا در اين صورت بايد خود ما هم طبيب باشيم.

بعد از اين مقدمه به فلسفة زكات وخمس كه دربعضي كتب بيان شده، اشاره مي نمائيم وآن اينكه، با توجه به اين كه اسلام دين جامعي است كه تمام نيازمنديهاي مادي ومعنوي درآن پيـش بينـي شـده وبـا توجـه بـه اينكـه اسـلام از همـان زمانپيامبرص با تأسيس حكومت همراه بود و همچنين با توجه به اينكه اسلام توجه خاصي به حمايت از محرومان ومبارزه با فاصله هاي طبقاتي داشته، نقش بيت المال وزكات كه ازمنابع درآمد بيت المال است روشن مي شود،شكي هم نيست كه درهر جامعه اي، افراد از كار افتاده، بيماران، يتيمان بي سرپرست،معلولين ومانند اينها بايد مورد حمايت قراربگيرند، ونيز هر جامعه اي براي حفظ موجوديت خود در برابر هجوم دشمن نياز به سربازان مجاهدي دارد كه هزينة آنها از طرف حكومت پرداخت شود، همچنين كارمندان حكومت اسلامي،دادرسان وقضات ونيز وسائل تبليغاتي ومراكز ديني، هر كدام نيازمند به صرف هزينه اي است كه بدون يك پشتوانة مالي منظم ومطمئن سامان نمي پذيرد. به همين دليل در اسلام مسأله ي زكات كه درحقيقت يك نوع(ماليات بردرآمد وتوليد) و (ماليات بر ثروت راكد) محسوب مي شود از اهميت خاصي برخوردار است تا آنجا كه در رديف مهمترين عبادات قرار گرفته ودر بسياري از موارد به همراه نماز آمده وحتي شرط قبولي نماز ذكر شده است در روايتي از امام صادقعآمده كه فرمودند : كسي كه يك قيراط (20/1 دينار شرعي) را نپردازد نه ,مؤمن است ونه مسلمان وارزشي ندارد.1

جالب توجه اينكه از روايات استفاده مي شود كه حدود ومقدار زكات آن چنان دقيقاً در اسلام تعيين شده است كه اگر همه مسلمانان، زكات اموال خويش را به طور كامل بدهند هيچ فردي فقير ومحروم در سراسر كشور اسلامي باقي نخواهد ماند.2

درمورد خمس نيز بايد گفت همانطور كه فقراي غير سيد اززكات استفاده مي كنند فقراي سيد ازخمس استفاده مي كنند يعني بانكهاي پرداخت كننده دوتا است وحتي در بعضي موارد برسادات سخت گيري شده وشايد اين سخت گيري براي اين باشد كه بعضي گمان نكنند قانون اسلام طرفداري از سادات كرده است، تنها چيزي كه هست براي آن كه فرزندان پيغمبر خداص ازيك نوع احترام معنوي برخوردار باشند شيوه تأمين نيازمنديهاي آنان تفاوت پيدا كرده است، بديهي است كه اين احترام معنوي يك نوع احترام نسبت به شخص پيامبر اكرمص است.3

(1) وسائل الشيعه،ج6،ص20،باب4و9

(2) ص4،باب1و6،روايات ديگري نيز در ابواب1و3و5از ابواب زكات در جلد ششم وسائل الشيعه آمده است.

فلسفه اسرار احكام،ج2،ص272به بعد،محمد وحيدي،عين كلمات با اندكي تغيير ذكر شده است.